III. PROGRAM
3. Prognoza oddziaływania na środowisko
4. Schemat instytucjonalny wdrażania Programu
a. Zadania Jednostki Zarządzającej Programem Żuławskim
5. Harmonogram i źródła finansowania
7. Podsumowanie procedury zatwierdzenia Programu
1. Cele Programu
Zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław należy postrzegać w dwóch głównych kontekstach, z których wynikają cele jego realizacji i służące mu środki. Pierwszy z nich to bezpośrednia ochrona przed zagrożeniem powodziowym ludności i dóbr materialnych znajdujących się na tym terenie (fotografie). Zagrożenie to, ze względu na specyficzną strukturę przyrodniczo-techniczną obszaru, należy do najwyższych w Polsce. Drugi kontekst dotyczy możliwości harmonijnego funkcjonowania i kontynuacji zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego obszaru, który pośrednio, aczkolwiek w decydującym stopniu, zależy od prowadzenia ochrony przeciwpowodziowej.
Wyżej wymienione konteksty realizacji zabezpieczenia przeciwpowodziowego Żuław naświetlają główny cel Programu, którym jest „Zwiększenie skuteczności ochrony przeciwpowodziowej wpływającej bezpośrednio na wzrost potencjału dla zrównoważonego rozwoju Żuław Wiślanych”.
W związku z czym planowana jest:
- Poprawa rozpoznania zagrożenia powodziowego i możliwości przeciwdziałania mu, przy wykorzystaniu najlepszych dostępnych technologii i narzędzi, oraz zgodnie z wymaganiami prawodawstwa wspólnotowego i krajowego,
- Zwiększenie znaczenia „naturalnych” metod ochrony przeciwpowodziowej,
- Zwiększenie świadomości społeczności lokalnych oraz przedstawicieli administracji i instytucji w zakresie zagrożenia powodziowego i przeciwdziałania jego występowaniu,
- Poprawa struktur organizacyjnych ochrony przeciwpowodziowej i zarządzania ryzykiem powodziowym na szczeblu regionalnym i lokalnym,
- Przebudowa, odbudowa i budowa przeciwpowodziowych urządzeń technicznych.
Prognozę oddziaływań środowiskowych oparto o założenia, wynikające ze specyfiki „Programu Żuławskiego” i zakresu analiz obejmujących obszar ponad 2 tys. km2:
- podstawą oceny strategicznej jest ocena stopnia zgodności „Programu Żuławskiego” z dokumentami strategicznymi odnoszącymi się do polityk ochrony środowiska, zrównoważonego rozwoju i gospodarowania wodami na szczeblu międzynarodowym, unijnym, krajowym i regionalnym,
- ocenie oddziaływania na środowisko poddane były rodzaje działań, a nie poszczególne zadania; jedynie w przypadku obszarów Natura 2000 analizowano poszczególne zadania,
- Prognoza koncentruje się na znaczących oddziaływaniach, które nie są możliwe do minimalizowania w skali pojedynczych przedsięwzięć, formując stosowne zalecenia dla dalszych etapów oceny oddziaływania na środowisko pojedynczych przedsięwzięć,
- Prognoza została opracowana na podstawie dostępnych danych dotyczących stanu i ochrony środowiska oraz gospodarki wodnej na tym obszarze.
Poziom szczegółowości analiz, w tym takich zagadnień jak stan środowiska, specyfika ekosystemów, dobra kultury itp. został dostosowany do zidentyfikowanej skali negatywnych oddziaływań, co oznacza, że poziom szczegółowości jest zróżnicowany i koncentruje się na znaczących oddziaływaniach.
W ramach struktury organizacyjnej RZGW w Gdańsku, została powołana Jednostka Zarządzająca Programem Żuławskim (JZPŻ), współpracująca ściśle z Ośrodkiem Koordynacyjno-Informacyjnym Ochrony Przed Powodzią (OKI). Jednostka OKI pełni rolę koordynacyjną działań przeciwpowodziowych w regionie wodnym Dolnej Wisły. W celu nadzorowania zadań realizacji Programu Żuławskiego, obie jednostki działają wspólnie w ramach Biura Koordynacji Ochrony Przeciwpowodziowej Regionu Wodnego Dolnej Wisły (BKOP). Powyższa struktura jest konieczna ze względu na potrzebę wdrażania Dyrektywy Powodziowej w obszarze zlewniowym. Wdrożenie Dyrektywy Powodziowej na obszarze Żuław jest jednym z ważniejszych zamierzeń, które będzie realizowane równolegle z I etapem Programu. Będzie miało ono też istotne znaczenie w wyborze zadań do realizacji w kolejnych etapach jego realizacji.
Dla skutecznego koordynowania i monitorowania realizacji I etapu Programu, RZGW w Gdańsku powoła Komitet Monitorujący, w skład którego wejdą reprezentanci podmiotów zaangażowanych w realizację I Etapu Programu oraz eksperci.
a. Zadania Jednostki Zarządzającej Programem Żuławskim
- koordynowanie i synchronizowanie realizacji „Programu Żuławskiego – 2030”,
- przygotowanie aktualizacji Programu, stosownie do wymagań wynikających z oceny i obowiązujących przepisów prawa,
- promowanie Programu i działania edukacyjne,
- merytoryczne nadzorowanie procesu wdrażania Dyrektywy Powodziowej dotyczącym obszaru Żuław, w tym „Systemu monitoringu ryzyka powodziowego”,
- raportowanie działań Komitetów Monitorujących, powołanych na podstawie umów na poszczególne etapy realizacji Programu, do Komitetu Sterującego powołanego na podstawie Porozumienia.
W perspektywie dotyczącej okresu po roku 2015, działania Programu będą mogły być finansowane, oprócz wymienionych źródeł, także z celowych funduszy ekologicznych szczebla krajowego i regionalnego (NFOŚiGW jak i WFOŚiGW – pomorski i warmińsko-mazurski) oraz środków podmiotów prywatnych, ze szczególnym uwzględnieniem partnerstwa publiczno-prywatnego oraz innych źródeł.
Pozycja na Liście Projektów Indywidualnych POIiŚ 2007-2013 | Beneficjent Projektu | Liczba zadań w I Etapie | Orientacyjny koszt całkowity [mln zł] | Maksymalne dofinansowanie z UE [mln zł] | Okres realizacji |
POIiŚ 3.1-2.1 | RZGW w Gdańsku | 5 | 99,84 | 84,86 | 2010-2015 |
POIiŚ 3.1-2.2 | ZMiUW WP w Gdańsku | 20 | 193,38 | 164,37 | 2011-2015 |
POIiŚ 3.1-2.3 | ŻZMiUW w Elblągu | 14 | 94,00 | 79,90 | 2011-2015 |
POIiŚ 3.1-2.4 | Miasto Gdańsk | 1 | 189,43 | 161,02 | 2010-2014 |
POIiŚ 3.1-2.5 | Miasto Elbląg | 2 | 42,32 | 35,97 | 2009-2013 |
POIiŚ 3.1-2.6 | Powiat Gdański | 1 | 28,33 | 24,08 | 2010-2013 |
| Suma | 43 | 647,30 | 550,20 | |
Zadania I etapu przeznaczone do realizacji przez poszczególnych Beneficjentów obejmują (z numeracją wg mapy poniżej):
-
RZGW Gdańsk:
-
rzeka Wisła
- przebudowa ujścia Wisły (nr 5),
- odbudowa ostróg na rzece Wiśle (nr 6),
-
rzeka Motława:
- przebudowa koryta (nr 3),
-
rzeka Wąska:
- przebudowa koryta (nr 43),
- system monitoringu ryzyka powodzi,
-
zadanie rezerwowe
- przebudowa koryta rzeki Dzierzgoń (nr 44).
-
rzeka Wisła
-
Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdańsku (ZMiUW WP):
-
rzeka Wisła:
- przebudowa lewego wału Wisły na odcinku Giemlice – Przegalina (nr 7 i 8),
- przebudowa prawego wału Wisły na odcinkach:
Lisewo-Palczewo – Czerwone Budy – Drewnica (nr 9-11),
-
rzeka Tuga:
- odbudowa lewego wału przeciwpowodziowego (nr 26),
-
stacje pomp:
- przebudowa 13 stacji pomp (nr 16-25 oraz nr 27, 29 i 30),
- budowa 1 stacji pomp (nr 28),
-
zadanie rezerwowe:
- przebudowa koryta rzeki Kumiela (nr 47),
- przebudowa koryta rzeki Srebrny Potok (nr 48)
-
rzeka Wisła:
-
Żuławski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Elblągu (ŻZMiUW):
-
rzeka Elbląg:
- przebudowa wałów – od miasta Elbląg do rzeki Babicy (nr 12),
-
jezioro Drużno:
- przebudowa wałów czołowych (nr 15),
-
rzeka Wąska:
- przebudowa wałów (nr 31),
-
stacje pomp:
- przebudowa 10 stacji pomp (nr 32-39 oraz 41 i 42),
- budowa 1 stacji pomp (nr 40).
-
rzeka Elbląg:
-
Miasto Gdańsk:
-
kanał Raduni:
- przebudowa na terenie Gdańska (nr 1).
-
kanał Raduni:
-
Miasto Elbląg:
-
rzeka Elbląg:
- przebudowa systemu przeciwpowodziowego prawego brzegu – rejon od rzeki Fiszewki oraz Polder Nowe Pole – Zatorze (nr 13 i 14),
- wykonanie Lokalnego Systemu Monitorowania i Wspomagania Reagowania na Zagrożenia Powodziowe.
-
rzeka Elbląg:
-
Powiat Gdański:
-
kanał Raduni:
- przebudowa na terenie Miasta Pruszcz Gdański i Gminy Pruszcz Gdański (nr 2).
-
kanał Raduni:
ul. Sucha 12, 80-831 Gdańsk
Realizacja Programu przyczyni się do ochrony przed powodzią:
- obszaru, na którym mieszka około 250 tysięcy osób,
- licznych obiektów przemysłowych, infrastrukturalnych, a także najlepszych jakościowo gleb w Polsce,
- siedlisk i cennych gatunków przyrodniczych,
- obiektów o wysokiej wartości historyczno-kulturowej.
Planowane działania pozwolą na przebudowę, odbudowę i budowę infrastruktury przeciwpowodziowej Żuław. Realizacja Programu ma na celu:
- modernizację około 400 km wałów przeciwpowodziowych,
- przebudowę lub odbudowę blisko 60 stacji pomp i ponad 300 budowli hydrotechnicznych,
- przebudowę około 260 km rzek i potoków,
- odbudowę blisko 600 km kanałów melioracyjnych.
Skutkiem realizacji Programu będzie także:
- poprawa stanu ekologicznego wód,
- ochrona środowiska i zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczego obszaru objętego Programem,
- podwyższenie atrakcyjności turystycznej regionu Żuławskiego ze względu na udrożnienie dróg wodnych,
- wzrost świadomości społeczności lokalnych w zakresie problematyki powodziowej,
- stabilizację produkcji rolnej i wykształcenie nowych, w tym proekologicznych, kierunków rozwoju rolnictwa.
Jednym z ważniejszych korzyści realizowania Programu będzie wdrożenie systemu monitorowania ryzyka powodziowego co zwiększy skuteczność ochrony przeciwpowodziowej Żuław.
Wpływ realizacji "Programu Żuławskiego 2030" na zmniejszenie ryzyka powodzi oraz ograniczenie ewentualnych strat będzie jednoznacznie korzystny ze względu na poprawę bezpieczeństwa powszechnego, poprawę ochrony życia i zdrowia ludzi, ich mienia, potencjału gospodarczego, zasobów kulturowych oraz środowiska przyrodniczego w tym obszarów Natura 2000.
Końcowym elementem procedury strategicznej OOŚ Programu jest opracowanie "Podsumowania procedury zatwierdzenia Programu Żuławskiego - 2030".